Grote kans dat wie dit leest hr- of health manager is of iets vergelijkbaars. We zijn allemaal bezig met initiatieven gericht op verzuim of duurzame inzetbaarheid. Daar is geld en tijd voor nodig. We moeten dus vaak verantwoorden waar we mee bezig zijn, aan het MT, directie, OR of andere stakeholders. We laten daarbij mooie plannen en relevante resultaten zien. Verassend genoeg blijkt niet altijd iedereen net zo enthousiast te worden van de plannen en resultaten als jij of wordt er weinig urgentie aan gegeven. Nogal frustrerend! In deze week van de Duurzame Inzetbaarheid sta ik graag met jullie stil bij de vraag: wat ging hier mis?
We vergeten onszelf vaak één (in mijn ogen) belangrijke vraag te stellen: Waarom en wanneer vindt een organisatie of haar stakeholders het ‘juist’ om te investeren in duurzame inzetbaarheid? De uitgeklede en tikkeltje filosofische variant van deze vraag zou zijn; wat is ‘juist’ handelen eigenlijk? Doordenken over juist handelen resulteert al snel in een aantal lastige vragen. Juist handelen blijkt niet voor iedereen hetzelfde en is tevens afhankelijk van zaken zoals situatie, context, en cultuur. Vaak gaan discussies echter niet over de verschillen (of overeenkomsten!) in perspectieven op juist handelen, maar ervaren we vooral de gevolgen van deze verschillen: miscommunicaties, het gevoel niet op dezelfde golflengte te zitten en stagnatie in samenwerkingen en projecten.
De leer die zich bezighoudt met kritische bezinning op het juiste handelen, is ethiek. Bewustzijn van twee verschillende ethische stromen kan helpen om miscommunicatie en stagnatie te voorkomen. De eerste ethische stroming is doelethiek. Het basisidee is eenvoudig: iets is gerechtvaardigd of juist als de uitkomsten zorgen voor maximalisatie van een bepaald resultaat. Als voorbeeld: organisatie X vindt het geven van workshops over persoonlijk leiderschap alleen gerechtvaardigd als het bijdraagt aan uitkomsten zoals werkgeluk, productiviteit of een daling van verzuim.
Doelethiek wordt vaak gemixt en verward met een tweede stroming; bedoelingenethiek. Hierbij gaat het niet zozeer om het resultaat, maar om de motieven, waarden of principes die ten grondslag liggen aan de handelingen. Veel organisaties starten bijvoorbeeld met initiatieven rondom duurzame inzetbaarheid omdat ze vinden dat dit in lijn is met hun missie & kernwaarden, of dat ze dit passend vinden bij goed werkgeverschap. Hierbij gaat het dus niet zozeer om resultaten, maar om de onderliggende bedoeling.
Je kunt je wellicht voorstellen dat van beide stromingen iets valt te zeggen en dat beide stromingen altijd een rol spelen in je project of handelen. Mijn boodschap hier is vooral: weet wat vanuit organisatie- en stakeholderperspectief mogelijke motieven zijn om met duurzame inzetbaarheid aan de slag te gaan en blijven. Een voorbeeld van waar wij als Inhealth wat uitgebreider stil staan bij de diverse motieven om te investeren in duurzame inzetbaarheid, is het Strategiespel. Motieven en waarden herkennen en expliciet maken kan helpen om keuzes te maken in wat je gaat doen, hoe je resultaten wilt meten en welke uitkomsten op welk moment relevant zijn. Soms zijn dat keiharde cijfers en soms een gedachtegang of persoonlijk verhaal.
