Van 15 tot en met 19 november is het de Week van de Werkstress. Dit is al jaren een belangrijk onderwerp en door corona lijkt de urgentie alleen nog maar groter geworden. Daarnaast neemt de werkstress toe omdat er meer personeelstekorten zijn door een krapte op de arbeidsmarkt. Zo blijkt uit CNV-onderzoek onder ruim 2150 leden dat 64 procent van de werkenden de werkstress ziet toenemen door personeelstekorten. Daarnaast geeft 56 procent aan dat het ziekteverzuim stijgt en vindt driekwart van de werkenden dat de werkgever te weinig actie onderneemt om werkstress te verminderen. Ook geeft een op d vijf werknemers aan tegen een burn-out aan te zitten. Deze cijfers laten zien hoe belangrijk het is dat hier in de Week van de Werkstress aandacht aan wordt besteed. Dat doen we dan ook graag in deze blog.

Hoe kun je werkstress voorkomen en genezen?

Men heeft vaak het beeld dat ze meer moeten ‘ontspannen’. Dit levert alleen niet altijd iets op, als je niet kijkt naar de oorzaken (stressoren) en energiebronnen. Je plakt als het ware je fietsband maar laat de punaises erin zitten. Gelukkig is er veel onderzoek gedaan naar hoe je die punaises kunt aanpakken: voor een deel kunnen we dat ook daadwerkelijk zelf, al dan niet met hulp van de ‘fietsenmaker’.

Prof. A. Bakker en collega’s hebben onderzoek gedaan naar werkstressoren en energiebronnen en dit samengevat in het WEB-model. De afbeelding hierboven is een versimpelde weergave van dit model. Energiebronnen zorgen dat je beter met stressoren om kunt gaan, wat leidt tot een afname van de stressbeleving. Als er te weinig energiebronnen zijn om met de stressoren om te gaan leidt dit tot een negatief gevolg: een stressreactie. Maar als er ruim voldoende energiebronnen tegenover de stressoren staan, kan dat leiden tot een positief gevolg: bevlogenheid.

De top 3 energiebronnen die het grootste effect hebben zijn:

1. Respect en sociale steun (van zowel leidinggevenden als collega’s)
2. Vrijheid in de uitvoering van je werk (autonomie)
3. Ontwikkelingsmogelijkheden

Praktische tips voor werkgevers

1. Vitamine A(andacht) werd al aangegeven door Hidde de Vries: toon persoonlijke interesse en oprechte aandacht in je medewerkers en stimuleer dit gedrag ook bij collega’s onderling. Start bijvoorbeeld ieder overleg met een check-in rondje om iedereen kort te laten vertellen hoe het met ze gaat of stuur eens een persoonlijk kaartje. Respect voor elkaar en sociale steun zijn nu belangrijker dan ooit.
2. Geef medewerkers meer vrijheid in de uitvoering van hoe, waar en wanneer zij hun werk uitvoeren. Men heeft nu meer dan voorheen behoefte aan schermpauzes, dus bespreek de mogelijkheden voor het nemen van langere pauzes overdag om buiten te wandelen of te sporten. En geef zelf het goede voorbeeld door online meetings bijvoorbeeld nooit achter elkaar door te plannen, maar met een maximale duur van 25 of 50 minuten. Hierdoor ontstaan automatisch korte pauzes en voorkom je dat mensen in Zoombies veranderen.
3. Ontwikkelingsmogelijkheden zijn nu belangrijker dan ooit. Het helpt medewerkers zich aan te passen aan alle veranderingen. Toch investeert op dit moment slechts 60% van de Nederlandse werkgevers in trainingen om medewerkers te leren omgaan met de nieuwe werksituatie.

Wat kan je buiten werk doen? 

Volgens dr. Erik Scherder zijn er 5 wondermiddelen om met je eigen stress om te gaan. En dat zijn niet activiteiten zoals ‘op vakantie gaan’, ‘niks doen’ of ‘bankhangen’. Oftewel: niet hoe je omgaan met stress tot nu toe waarschijnlijk hebt aangepakt, maar wél door:

1. Muziek te luisteren (100 jaar onderzoek wees deze playlist aan als meest ontspannend voor je brein)
2. Bewegen
3. Iets nieuws te leren: het klinkt heel onlogisch, maar het aanleren en verwerken van nieuwe vaardigheden heeft namelijk juist een ontzettend ontstressend effect
4. Slapen: misschien een inkoppertje, maar doe het genoeg, doe het op tijd, doe het goed!
5. Stoppen met multitasken

Wondermiddel 3 heeft er voor gezorgd dat ik vorig jaar ben begonnen met pianolessen. Ik oefen nu aan het eind van bijna elke werkdag eventjes, en wat denk je: ik vergeet het werk dan helemaal en voel eventuele werkstress van me afglijden. Hopelijk helpen deze inzichten en tips jou ook om te ont-stressen of bieden ze handvaten om anderen hierbij te ondersteunen. Heb je aanvullende tips of opmerkingen, of wil je samen over dit onderwerp sparren? Dan hoor ik het graag!