In het goochelprogramma Mindf*ck laat de illusionist Victor Mids een sterk staaltje van beïnvloeding van het onderbewustzijn zien. In een supermarkt wordt een willekeurig persoon gevraagd om een winkelmandje te vullen, puur op gevoel. Zelf heeft hij vooraf een winkelmandje met inhoud en een doek erover heen neergezet en wacht tot de persoon met een gevuld mandje terugkomt. Dan haalt Victor de doek van zijn winkelmandje af en… die blijkt op onverklaarbare wijze dezelfde inhoud te hebben! In een reconstructie zien we hoe op posters in de winkel precies dit gevulde winkelmandje herhaaldelijk te zien is, evenals reclames van de producten die in het winkelmandje zijn beland. Ongeloof en grote verbazing bij “het slachtoffer” en de kijker thuis: zijn we echt zó erg te beïnvloeden? Het lijkt er wel op en blijkbaar zonder dat we er erg in hebben.
Nudging
In de marketing-/ reclamewereld wordt al decennialang succesvol gebruikgemaakt van automatische en onbewuste denkprocessen. Denk aan de geur van versgebakken brood op de broodafdeling of snoep op ooghoogte van kinderen. Het doel van deze technieken is altijd: meer omzet.
Maar er is goed nieuws: we kunnen we dit soort methoden ook inzetten om gewenst of verstandig gedrag te stimuleren.
Er is zelfs een term voor: “nudging”, in 2008 geïntroduceerd in het boek Nudge van Richard Thaler en Cass Sunstein. Nudging betekent letterlijk: een duwtje in de goede richting. Deze techniek wordt gebruikt om gedrag op een subtiele manier te beïnvloeden.
Naar gezond gedrag
Bij nudging wordt de context waarin men een keuze maakt, zo aangepast dat de ‘goede’ keuze aantrekkelijker wordt. Een aantal voorbeelden:
- De bekende nepvlieg in het urinoir met als resultaat minder geknoei en meer hygiëne.
- Op energierekeningen wordt het gebruik vergeleken met dat van de omgeving. Dit leidt tot energiebesparing.
- De gezonde keuze in een winkel of kantine in het midden, vooraan of op ooghoogte zetten leidt tot meer aanschaf van het gezonde product.
- In een winkelwagentje fictief 1/3 ruimte ‘reserveren’ voor groente & fruit met een sticker of schotje zorgt voor een hogere groente & fruitconsumptie.
- In het bedrijfsrestaurant een rode lijn op de vloer plakken bij de ongezonde producten en een groene lijn bij de gezonde producten, zorgt voor een hogere afname van gezonde producten.
- Treinreizigers kiezen vaker voor een gezonder tussendoortje als ze weten dat het merendeel van hun medereizigers dit ook doet.
- Voetstapjes naar de trap zorgen ervoor dat men de lift minder vaak neemt.
- Of een leuk filmpje waarin de trap het opneemt tegen de roltrap: http://youtu.be/TDM_nRg4bl4
Er is op het moment veel te doen over nudging en hoewel we niet denken dat nudging hét antwoord is op alle uitdagingen in gedragsverandering, heeft het wel onze grote interesse gewekt en nemen we het op in onze bredere aanpak voor gedragsbeïnvloeding. We laten ons inspireren door respectvolle en toepasbare strategieën waarmee we organisaties en medewerkers op weg kunnen helpen naar een gezondere, vitalere en meer duurzame organisatie!
Samen gedrag veranderen
Mocht jij nog mooie voorbeelden hebben, laat het weten aan Gabby!